Sufi i złodziejaszek

Ze znajomym redaktorem (którego personaliów nie zdradzam tylko dlatego, by nie wyprzedzać ukazania się jego własnej recenzji) ucięliśmy sobie ostatnio długą pogawędkę na temat tej płyty. Nie zastanawialiśmy się, czy udana, bo to w wypadku „A Sufi & a Killer” pozostaje poza kwestią. Dyskutowaliśmy raczej, czy wybitna. Rzecz jest bowiem na tyle interesująca, że rzuciłem właśnie po raz kolejny przygotowywanie zestawu notek o marcowych premierach i skoncentrowałem się na tej jednej płycie.

GONJASUFI „A Sufi & a Killer”
Warp – 8.03 – CD

7/10

Kalifornijski nauczyciel jogi z hiphopową przeszłością i pięknie zepsutym głosem à la Tom Waits. Ale zarazem z pięknym (już bez zepsucia) wibratem w stylu Horace’a Andy’ego. Swoją jedynowswoimrodzajowatością muzyczną przypomina z kolei Captaina Beefhearta. Ta oryginalność to głównie rozpoznawalny głos, ale repertuar mieszający linie basu rodem z brytyjskiej psychodelii, hiphopową perkusję, triphopowy trip, noise’owe brudy, słodkie soulowe chórki, to chyba też spora zaleta tego krążka. Najlepszy beat przyniósł artyście jego dobry znajomy Flying Lotus („Ancestors”, znane zresztą z zapowiadającej nowe wydawnictwa Warpa składanki „2010”), ale niesłusznie FL jest utożsamiany z całym brzmieniem tego albumu – w końcu to autor jedynie trzech utworów. Główną rolę gra tu, co zresztą sygnalizowane jest w tytule, The Gaslamp Killer, taki sympatyczny hiphopowy geszefciarz – i złodziejaszek, bo lubi podkradać nawet dość oczywiste sample. Dlatego bardziej typowe dla albumu jest „She Gone” niż „Ancestors”. Dlatego też wartość tej płyty jest nieco dyskusyjna.

„A Sufi & a Killer” ma dwie strony – tę, która łączy świeżą wokalistykę z hiphopowymi podkładami, bardzo chwalebną, i tę drugą, moim zdaniem wprowadzającą nieco wątpliwości. Pojawiają się one już na samym początku, przy „Kobwebz”, które wykorzystuje sampla z bardzo znanej, w zasadzie flagowej triphopowej kompozycji „Lebanese Blonde” grupy Thievery Corporation. Tutaj posłuchacie wersji Gonjasufi, a tutaj oryginału. Uwielbiam sampling i lubię plądrofonię, doceniam przenoszenie motywów między gatunkami, żonglerkę samplami itd. Ale jest taka stara hiphopowa prawda mówiąca o tym, że sampluje się stare utwory, żeby je przywrócić zbiorowej pamięci, albo rzeczy z innych gatunków, żeby sprawdzić, jak będą brzmiały w nowym kontekście, ale nie sampluje się innych hiphopowców. Ja tego nie wymyśliłem, mówił mi o tym kiedyś DJ 600V. W tym wypadku należałoby powiedzieć, że trip hop (a do tego gatunku Gonjasufi ma bardzo blisko) nie powinien wykorzystywać klasyków tego samego nurtu. A już na pewno nie tak charakterystycznych i znanych. Dzięki komentarzom właśnie uświadomiłem sobie, że to jednak Erkin Koray – się uwziął ten Gaslamp Killer – więcej nieco dalej i w komentarzach.

Kolejny recyklingowany motyw przynosi „Change”. W wersji z płyty Gonjasufiego tutaj. Dostajemy chętnie samplowanego Isaaca Hayesa w jego wersji standardu (absolutnego klasyka!) „Walk On By” z płyty „Hot Buttered Soul”. Mam to akurat na świeżo, oryginał jest powalający i znać go trzeba. To znów klasyk triphopowy, samplowany przez Hooverphonic i pewnie jeszcze przez dziesięciu innych artystów, których w tej chwili sobie nie mogę przypomnieć. Żadne odkrycie w każdym razie. To psuje przyjemność z płyty, którą uważało się za odkrycie. Bo w końcu to nie jest „DJ Kicks”, tylko autorski, a nawet bardzo autorski album.

Na końcu „I’ve Given” – utwór, którego cały beat jest oparty na tureckim psychodelicznym kawałku Erkina Koraya „Inan ki”. Turecki oryginał znajdziecie tutaj, a wersję z katalogu Warpa – tutaj. Kiedy Kanye West zrzuca całe długie fragmenty utworów innych wykonawców, żeby zbudować na nich własne, to przynajmniej podaje źródło – tutaj tego nie uświadczymy, może dlatego, że z Turcji absurdalnie daleko do Kalifornii, a Erkin Koray ma z 70. lat, więc pewnie nowych brzmień nie słucha. Najgorsze jest to, że te kapitalnie – bo trudno wyczucia odmówić Sumachowi Valentine i jego Killerowi – dobrane motywy nie zostały nawet specjalnie przetworzone, obudowane własnymi pomysłami. Ja wiem, na tym samym wypłynęła grupa Massive Attack na samym początku, ale mamy rok 2010, a nie 1991. Tyle, resztę dopowie YouTube, a gdybyście sami znaleźli jakiś kolejny trop na albumie „A Sufi & a Killer”, to zachęcam do podrzucenia go w komentarzach. Jestem przekonany, że przynajmniej w utworach The Gaslamp Killera trafią się kolejne.