Trzydzieści lat 4AD w jedną ciemną noc

>>>>5<
RÓŹNI WYKONAWCY „Dark Was the Night”, 4AD
premiera: 16.02.2009 , źródło: Boomkat.com (CD)

Problem ze składankami polega na tym, że są składankami. Banał, ale piszę to, bo słyszałem już w paru miejscach, że „Dark Was the Night” to kiepska płyta. Listę autorów tych 31 piosenek sprzedawanych na dwóch płytach w cenie jednej (ciekawe, ile będzie kosztować w Polsce – bo na razie nie ma nawet w sklepie Sonica*) znajdziecie tutaj. I oczywiście, jak zwykle w wypadku składanek, jedni przyłożyli się bardziej, a drudzy dali tylko niepublikowany utwór, który mieli w zanadrzu. Z tą różnicą w stosunku do innych kompilacji, że ten zestaw artystów – od Arcade Fire po Yeasayer i od Yo La Tengo po Bon Iver – to aktualna śmietanka sceny alternatywnej, przede wszystkim amerykańskiej. Coś, czego do tej pory jeszcze nie widziałem w jednym miejscu. Spotkanie historyczne per se. Druga rzecz – ci wykonawcy zdecydowali się na ciekawe duety i zestawienia (Conor Oberst z Gillian Welch,  Grizzly Bear & Feist itd.). Po trzecie wreszcie – pomiędzy utworami nowych mistrzów są kompozycje mistrzów starych (Bob Dylan, Blind Willie Johnson, któremu całość zawdzięcza tytuł) w nowych wersjach, zatem stosunkowo pewny materiał muzyczny, z którego z całą pewnością wiele da się wykrzesać, jeśli nie mamy na myśli coverów rozumianych jak te z „Jak oni śpiewają”.

W przeciwieństwie do większości znanych mi płyt z serii „Red Hot” (ta de facto też należy do tej charytatywnej serii wspomagającej profilaktykę AIDS) nie ma jednej przenikającej wszystko idei muzycznej. Ba, jak na składankę z obozu 4AD jest wręcz wyjątkowo rozhuśtana stylistycznie. Ivo Watts-Russell za czasów swojego szefowania wytwórni potrafił tworzyć wyjątkowo spójne kompilacje („Lonely is an Eyesore”), no i sławne projekty różnych kapitalnych wykonawców, którzy decydowali się, by na moment sesji zostać zespołem This Mortal Coil, którego płyty są w pewnym sensie superkompilacjami.

Wróćmy do meritum: Nawet jeśli założymy, że jeden na trzech-czterech artystów osiąga tu formę ze swoich ostatnich nagrań (a jest lepiej), to  jak na składankę już mamy album znakomity. Tu mamy dodatkowo gwarancję zaskoczenia. Mnie najbardziej przekonały piosenki wykonawców, na których liczyłem w drugiej kolejności. Antony, Bon Iver czy Arcade Fire nie schodzą poniżej poziomu wykonań ze swoich albumów, David Byrne z Dirty Projectors jest nieco przewidywalny, a Iron & Wine wyjątkowo (nawet na niego) zdawkowy. Za to The Books z José Gonzalezem – świetne zestawienie romantycznej prostoty i inteligentnej produkcji. My Brightest Diamond nieźle sobie radzi z musicalowym standardem „Feeling Good”. Udziwniony elektroniczną rytmiką Sufjan Stevens też przy kolejnym słuchaniu zyskuje. Wyróżniają się The National i The Decemberists proponujący własne kawałki. Na drugiej płycie – Dave Sitek z TV On The Radio i  Riceboy Sleeps (Jon Thor Birdisson z Sigur Rós i Alex Sommers) z bardzo powoli rozwijającym się smyczkowym tematem. Biją Stuarta Murdocha i zostawiają w tyle „Gentle Hour” Yo La Tengo. A przecież na tym samym krążku Cat Power śpiewa „Amazing Grace”, Andrew Bird robi, co swoje, czyli pokazuje talent do pisania melodii (no dobra, w tym wypadku akurat pożycza melodię od innych), a Conor Oberst wykonuje swój szlagier „Lua” w duecie z Gillian Welch, jedną z czołową postaci nurtu Americana. Mało? To jeszcze wspólny utwór Blonde Redhead z australijskimi Devastations, a na koniec „Love vs. Porn” Kevina Drew, które niektórzy uznają za najlepszy moment na całej kompilacji. A gdzieś w tle tych kompozycji przemykają producenci – bracia Aaron i Bryce Dessnerowie (występują w duetach odpowiednio z Vernonem i Antonym), którzy niedodali do tego genialnej własnej jakości, ale zadbali o przyzwoity poziom średni. Ja w tym momencie doliczyłem się ładnych pary momentów. I już dawno nie było mi mało.

4AD ma 30 lat – co prawda pierwsza notowana na ich stronie pozycja katalogowa ukazała się w roku 1980, ale firma powstała jeszcze w roku 1979. Dla mnie tych trzydzieści lat to jedna z pierwszych i nielicznych muzycznych historii, które śledziłem w różnych okresach mając zupełnie różne fascynacje i mimo zmian stylu zawsze mnie pociągała. „Dark Was the Night” nie ma zasadniczo nic wspólnego z tym, co w 4AD robili w latach 80., ale jest świadectwem żywotności tej wytwórni, która z aktora charakterystycznego zmieniła się w pierwszoplanowego, centralnego gracza wśród niezależnych. Lepszego przypadku metamorfozy w tym środowisku nie znam. Choć dajmy czas innym – w końcu nic w tej branży nie dzieje się w ciągu jednej nocy.

* Dodaję na gorąco 25.02: Jest, jest w sklepiku Sonica – tutaj szczegóły, cena jednopłytowa (49,90). W EMPiK-u”produkt niedostępny”. Jak wystawią na półkę, to – typuję – będzie 69,99. 🙂