Six, six, six, the number of the beast

Osobiście nie mam nic przeciwko szóstkom. Wręcz przeciwnie. Szóstka to ocena, którą sam uważam za dobry punkt odniesienia i którą sam stosuję. Ba, w zasadzie nawet (biorąc pod uwagę moją redakcyjną działalność w „Przekroju”) nawet w pewnym sensie lansuję.

Szóstka jest dobra, bo doskonale przekłada się na utrwalony u nas – i nie najgorszy, śmiem twierdzić – system szkolnych ocen. Jest też dobra, bo trudno się ją tłumaczy na modny w Ameryce system od 0 do 10 z dziesiątymi częściami punktów (vide Pitchfork), którego nie lubię. Jest swojska i tutejsza, bez oglądania się na trendy. Jest wreszcie powszechna, bo polskie media zaczęły ją przejmować i uznawać, a na końcu wiele z nich szóstkę stosuje stale – i dobrze.

Szóstka jest zła tylko w jednym przypadku. Kiedy jest nadużywana.

Niestety, z tym ostatnim mam do czynienia coraz częściej. Skarżę się jako czytelnik, nie jako autor. Dodatek „Kultura” kupuję w końcu karnie co piątek za własne pieniądze, żeby sprawdzić, co też w muzyce piszczy, bo dają na nią tyle miejsca, że wszystkie inne media w Polsce mogą zawstydzić, a piszą ludzie, do których mam szacunek. Ostatnio zawstydzili przy okazji „Kind Of Blue” Davisa, „Smells Like Teen Spirit” Nirvany, „Biały album” Beatlesów czy inne „Loveless” My Bloody Valentine, czyli takie tam typowe płyty, co do których większość słuchaczy pewnie by się zgodziła, że się łapią na szóstkę. Zawstydzili, pokazując, że inne albumy na szóstkę to „There’s Me and There’s You” big-bandu Matthew Herberta, „In Ear Park” grupy Department Of Eagles, album Marnie Stern z jakimś długim tytułem oraz „LIfe Like” The Rosebuds. Cztery klasyki w jednym tygodniu. Niezły strzał. I nie pierwszy.

Ja tam niczyjego subiektywnego zdania nie podważam, każdy człowiek piszący o muzyce co jakiś czas ma fanaberię, żeby dać szóstkę, nawet wbrew wszystkim innym. Sam dawałem. Ale apeluję o zdrowy rozsądek, bo nam się skala skończy, a ja (ciągle jako czytelnik) nie będę zainteresowany żadną z tych wybitnych płyt, jeśli wszystkie zachwalane są jako identycznie wybitne.

Po drugie, diabelny nadmiar szóstek (który nie jest tylko domeną „Kultury”, o nie – oni mnie tylko rozsierdzili dziś z rana) budzi moje (ciągle jako czytelnika) uzasadnione wątpliwości. No bo jakże to dawać szóstkę KOLEJNEMU już orkiestrowemu albumowi Herberta, skoro zaletą tego projektu była świeżość i nowatorstwo? Jakże to dawać maksa za płytę-hołd dla The Church, grupy, która moim zdaniem nigdy nie nagrała płyty na piątkę? Jakże to dawać sześć za „wspólny jam Steve’a Vai i Deerhoof” (z moich subiektywnych obliczeń wynika, że nawet gdybyśmy średnią wartość wykonawców w skali sześciopunktowej dodali, to dwa punkty plus trzy w połączeniu daje w tym wypadku pięć – no, chyba że mielibyśmy je mnożyć 🙂 ?  Jakże to dawać sześć punkcików za dobrą płytę fajnej grupy, pisząc zarazem, że solowe projekty jej lidera są lepsze? Toż to się nie godzi.

Proponuję wyznaczyć kary za szóstki. Najlepiej dotkliwą. W redakcji „Przekroju” kiedyś myśleliśmy, czy takiej kary, względnie podatku, nie wprowadzić – żeby nie było inflacji szóstek, każdy musiałby zapłacić symboliczną kwotę na zbożny cel, albo postawić drogi alkohol. Albo inaczej – wyobraźmy sobie szóstki inaczej. Jak szóstkę w totka. Albo sześć palców jednej dłoni u człowieka. Rodzaj wyjątkowej cechy, wybitnej mutacji. Możliwy, ale niezwykle rzadki. To byłaby (moim zdaniem, już jako piszącego, a nie czytającego) dobra analogia szóstki w sztuce.

Gdyby ktoś chciał się tu wpisać w to ponure (choć podobno radosne) jesienne święto, to proponuję mu wpisać jakieś ostatnio zaobserwowane szóstki. Wynajdujmy szóstki jak w średniowieczu (zainteresowanych proszę sprawdzić, skąd się wzięło powiedzenie „pal sześć”…). Chociaż (jeszcze raz z punktu widzenia słuchacza i czytelnika, ale już po raz ostatni) życzę sobie i Wam jak najwięcej szóstek.